Κρύβουν κέρδη ή φεύγουν οι πολυεθνικές;

Της Ρίτας Ζαχαριάδου (Αναδημοσίευση απο isotimia.gr)

Mεγάλες πολυεθνικές εταιρείες χρησιμοποιούν διάφορα τερτίπια για να «εμφανίζουν» λιγότερα κέρδη, προκειμένου να αποφύγουν την φορολόγηση. Παράλληλα πολλαπλασιάζονται τα κρούσματα αποχώρησης ξένων επενδυτών, με τελευταίο παράδειγμα τη βρετανική BC Partners η οποία μέσω αναδιάρθρωσης χρεών της Regency (διαχειρίζεται τα καζίνο Πάρνηθας και Θεσσαλονίκης) εξανεμίζει το ποσοστό της, ισχυρές πολυεθνικές και εισηγμένες, αντιδρούν στα υψηλά ποσοστά φορολόγησης.

Από τους ισολογισμούς του 2010 προκύπτει πως οι θυγατρικές πανίσχυρων πολυεθνικών ομίλων στην Ελλάδα, μετετράπησαν σε μια χρήση από κερδοφόρες σε ζημιογόνες. Αρκετοί συνδέουν τις ζημιές μεγάλων ομίλων με την έκτακτη εισφορά που πρόκειται να επιβληθεί και φέτος στις κερδοφόρες επιχειρήσεις. Η έκρηξη των ζημιογόνων επιχειρήσεων ανατρέπει μάλιστα τις προβλέψεις της κυβέρνησης για το ύψος των εσόδων από την έκτακτη εισφορά. Για τρίτη συνεχή χρονιά οι κερδοφόρες επιχειρήσεις θα κληθούν να καταβάλουν πρόσθετο φόρο έως 10%, μετά την αύξηση του μεσαίου συντελεστή του ΦΠΑ από 11% σε 13%. Τον περασμένο χρόνο, σύμφωνα με τους ισολογισμούς, 262 επιχειρήσεις με καθαρή κερδοφορία άνω των 5 εκατ. ευρώ πλήρωσαν επιπλέον φόρους. Για την περυσινή χρήση, καθώς δεν έχουν οριστικοποιηθεί όλα τα οικονομικά μεγέθη που αφορούν ΕΠΕ και ΑΕ, προβλέπονταν έσοδα 600 εκατ. ευρώ από την έκτακτη εισφορά.

Σε μία περίοδο κατά την οποία οι εταιρείες υπό επιτήρηση στο Χρηματιστήριο έχουν φτάσει τις 44 ενώ πρωτοφανείς ζημίες κατέγραψε το 2010 το 62% των εισηγμένων εταιρειών, οι φοροεισπρακτικοί στόχοι της κυβέρνησης βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Παρά το γεγονός ότι ο κύκλος εργασιών εμφανίζεται αυξημένος, τα τελικά αποτελέσματα έχουν σημαντικά επηρεαστεί από την αύξηση των φόρων που έχουν ενσωματωθεί στις τιμές των προϊόντων και από τις μεγάλες ανατιμήσεις λόγω των ειδικών φόρων στα καύσιμα. Μια δεύτερη ανάγνωση των ισολογισμών δείχνει πως τα οικονομικά αποτελέσματα έχουν υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις και από τις μεγάλες απομειώσεις συμμετοχών και παγίων, τις οποίες επέλεξαν σκοπίμως αρκετές εταιρείες.

Δεν είναι λίγες οι εταιρείες που κατέγραψαν στους ισολογισμούς σημαντικές επισφαλείς απαιτήσεις ή ζημίες προηγούμενων χρήσεων. Μεταξύ αυτών οι ΑΤΕ, ΟΤΕ, Εμπορική. Πολύ αρνητική είναι η εικόνα στον κλάδο υγείας, στις κατασκευαστικές και σε άλλους κλάδους όπως οι μεταφορές, το real estate, τα βασικά μέταλλα, η κλωστοϋφαντουργία και οι εκδόσεις. Οι ζημίες, κατά τους επιχειρηματίες, στέλνουν το βασικό μήνυμα ότι πρωταρχικός στόχος των εταιρειών είναι η συντήρηση και η διατήρηση των κεκτημένων σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούν ο ΦΠΑ, η φορολογία κερδών, η ειδική έκτακτη φορολογία, η φορολογία μερισμάτων, η περαίωση κ.λπ. που έχουν στερήσει από ρευστότητα και τους υγιείς κλάδους. Ειδικότερα:

Έτοιμοι προς αποχώρηση


Από την πλευρά της Coca-Cola 3Ε η πρόσφατη δήλωση για μια ακόμη φορά πως «αν δεν αλλάξει το φορολογικό καθεστώς, θα σκεφτεί σοβαρά το ενδεχόμενο να αλλάξει έδρα η επιχείρηση», προκάλεσε ερωτήματα. Ταυτόχρονα η διοίκηση μείωσε το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας κατά 50 λεπτά ανά μετοχή, και επέτρεψε το αντίστοιχο ποσό στους μετόχους.

Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία σήμερα έχει παγώσει το επενδυτικό της πρόγραμμα στην Ελλάδα, ενώ τα τελευταία χρόνια βάλλεται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού για αθέμιτες πρακτικές.

Ο όμιλος Kraft, με έντονο εξαγωγικό προφίλ στο παρελθόν, τη φετινή χρονιά παρουσίασε μεγάλες ζημιές, ενώ η φαρμακευτική εταιρεία Roche μεταφέρει τις δραστηριότητές της σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων.

Επίσης, η διοίκηση της ΜΕΤΚΑ, με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα έχει δηλώσει δημόσια τον προβληματισμό της για τα νέα φορολογικά μέτρα που ενδέχεται να την οδηγήσουν σε μεταφορά της έδρας.

Στο μεταξύ τον έλεγχο των ενδοομιλικών τιμολογήσεων (transfer pricing) προωθεί η υπουργός Λούκα Κατσέλη ένα μέτρο που εφαρμόζεται σε χώρες της Ε.Ε. και επιβάλλει στις πολυεθνικές επιχειρήσεις να τεκμηριώνουν με οικονομικά κριτήρια τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων τους.
 



Ισχυρή παρουσία

Οι λανθασμένοι πολιτικοί κυρίως χειρισμοί οδήγησαν σταδιακά σε απομάκρυνση πολλών πολυεθνικών, οι οποίες βάσει των στοιχείων της ICAP απέδειξαν την καθοριστική παρουσία τους στα επιχειρηματικά πράγματα της χώρας τα προηγούμενα χρόνια. Αρκεί να σημειωθεί ότι πριν από μια δεκαετία, από τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες που λειτουργούσαν στην χώρα, το 30% των συνολικών κερδών προερχόταν από τις 30 εξ αυτών που ασκούσαν παραγωγική δραστηριότητα όχι μόνο για την κάλυψη των αναγκών της εγχώριας αγοράς αλλά και της ευρύτερης περιοχής.


Βαλκάνια και δυτικές χώρες οι εναλλακτικοί προορισμοί απαλλαγής φόρων

Την ώρα που το Υπουργείο Οικονομικών ανακαλύπτει νέες πηγές φορολογικών εσόδων οι χώρες από την Ελβετία, το Λουξεμβούργο έως και τα Βαλκάνια, προκαλούν όχι μόνο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αλλά και τους επιχειρηματίες να συστήσουν εταιρείες. Παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ να επιβάλλουν νέο καθεστώς εκτός της δικαιοδοσίας τους, χώρες όπως η ΠΓΔΜ, η Εσθονία, η Ρωσία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη και η Βουλγαρία αποτελούν εναλλακτικούς προορισμούς απαλλαγής φόρων. Η Κύπρος εξακολουθεί να επιβάλλει χαμηλούς φόρους σε εταιρείες offshore προορισμού εντός Ε.Ε.

Η Μάλτα, με λιγότερους από τους μισούς φόρους σε σχέση με πολλές άλλες χώρες της Ε.Ε., προσελκύει νέους επενδυτές. Το Λουξεμβούργο, όπου υπάρχουν επίσημα δηλωμένες 12.000 εταιρείες συμμετοχών (holding) μαζί με 1.300 εταιρείες επενδύσεως διαθέσιμων από όλον τον κόσμο, αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο προορισμό στον κόσμο της βιομηχανίας διαχείρισης ομολόγων και έχει το μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης παγκοσμίως, με καθαρά κέρδη που φτάνουν τα 1,7 τρισ. δολάρια. Μεταξύ άλλων και μία περιοχή της Ελβετίας, το καντόνι Τσουγκ, αποκτά μεγάλη προβολή τα τελευταία χρόνια και μεταξύ Ελλήνων επιχειρηματιών εξαιτίας της πολύ χαμηλής φορολόγησης που δεν ξεπερνά το 8% για τις εταιρείες, του μηδενικού φόρου για εταιρείες holding καθώς και των ελαφρύνσεων όσον αφορά εμπορικές δραστηριότητες εκτός Ελβετίας. Μεταξύ των εγγεγραμμένων στα βιβλία του επιμελητηρίου περιλαμβάνονται και εταιρείες όπως οι Glencore Siemens, Roche, Transocean, Expert Int, ενώ τελευταία αυξάνεται και ο αριθμός των ελληνικών εταιρειών από τον χώρο των φωτοβολταϊκών συστημάτων, των καλλυντικών κλπ.