Σε επιφυλακή η μπλογκόσφαιρα

(Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ σήμερα, 31.03.11)

Επί πολλά χρόνια ως «Τέταρτη Εξουσία» νοούνταν ο Τύπος, με την παραδοσιακή μορφή των εφημερίδων. Στη συνέχεια «εμπλου­τίστηκε» με τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ και τώρα πια ίσως βρισκόμαστε απέναντι στην «Πέμπτη Εξουσία»: την παγκόσμια εξουσία των μπλογκ.


Είναι αλήθεια ότι η πιο δημοφιλής μορφή ενημέρωσης, κυρίως για τους νέους, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι το διαδίκτυο, το οποίο προσφέρει ταχύτη­τα, αμεσότητα, τον συνδυασμό των πα­ραδοσιακών άρθρων με τα τηλεοπτικά βίντεο και – σε πάρα πολλές περιπτώ­σεις – την ασφάλεια της ανωνυμίας των μπλόγκερ. Εκεί όμως αρχίζει ο παγκό­σμιος προβληματισμός:

• Μέχρι ποίου σημείου μπορεί η ανω­νυμία να επιτρέπει σε κάποιον που έχει φτιάξει ένα μπλογκ να δίνει ανεπιβεβαί­ωτες πληροφορίες, σχόλια, προσωπικά δεδομένα και «ειδήσεις» που αφορούν δημόσια πρόσωπα;
• Δικαιούται ο καθένας να αναρτά απόψεις που πολλές φορές είναι υβρι­στικές ή ακόμη και καθαρά εκβιαστικές για παράγοντες της πολιτικής, οικονο­μικής, επιχειρηματικής, επιστημονικής και καλλιτεχνικής ζωής;


Στις ΗΠΑ, που είναι δημοσίως υπέρ­μαχος της ελευθερίας του λόγου και πρωτοπόρος στο blogging, καριέρες και πολιτικές κρίνονται κυριολεκτικά από τους μπλόγκερ, που σε πολλές περιπτώ­σεις συγκεντρώνουν τεράστια νούμερα επισκεψιμότητας και καθίστανται άξιοι ανταγωνιστές των επίσημων ειδησεο­γραφικών πρακτορείων.

Αγωγές και έρευνες

Στην Ελλάδα, στην οποία τώρα ανα­πτύσσεται το blogging, ζήσαμε την υπόθεση της δολοφονίας του δημοσι­ογράφου Σωκράτη Γκιόλια, που συν­δέθηκε με το blog troktiko, αλλά πιο πριν είχαμε διάφορα «επεισόδια» στην υπόθεση αυτή: το φαινόμενο της ει­σβολής αστυνομικών δυνάμεων στο σπίτι δημοσιογράφου (Α. Καψαμπέλης), που έψαχναν να βρουν τον δια­χειριστή του πρώτου ενοχλητικού blog, του press.gr, μεγάλες κόντρες για διά­φορες αναρτήσεις από άλλα ανώνυμα μπλογκ, προσφυγές επωνύμων στη Δι­καιοσύνη, αλλά και προσφυγές επωνύ­μων στην υπηρεσία δίωξης ηλεκτρονι­κού εγκλήματος.

Τώρα έχουμε ακόμη μία εξέλιξη στην υπόθεση αυτή, με τις αγωγές που κα­τέθεσαν πριν από μερικές μέρες ο δι­ευθυντής ειδήσεων του Mega Χρήστος Παναγιωτόπουλος και οι δημοσιογρά­φοι του καναλιού Όλγα Τρέμη, Γιάννης Πρετεντέρης και Μανώλης Καψής, που ζητούν ως αποζημίωση 4 εκατομμύρια ευρώ από τον επίσης δημοσιογράφο Γι­άννη Παπαγιάννη θεωρώντας ότι είναι ο κάτοχος και διαχειριστής του fimotro.blogspot.com.


Αφορμή για την αγωγή στάθηκε ηλε­κτρονική δημοσκόπηση του μπλογκ που τους συμπεριλάμβανε στο ερώτημα: «Ποιο από τα παρακάτω δημοσιογραφικά πρόσωπα γλείφει καλύτερα την κυ­βέρνηση;».

Την ίδια ώρα, κυβερνητικές πηγές – για πολλοστή φορά – διακινούν πλη­ροφορίες ότι ετοιμάζει νομοθετική ρύθ­μιση για τα μπλογκ ο υπουργός Δικαιο­σύνης Χάρης Καστανίδης σε συνεργα­σία με τον υφυπουργό Τύπου Τηλέμαχο Χυτήρη κατόπιν αιτήματος του πρωθυ­πουργού (!) με στόχο να περάσει από τη Βουλή πριν από το καλοκαίρι.


Πρωτοφανής «ρύθμιση»

Το βασικό στοιχείο της ρύθμισης θα είναι η υποχρεωτική αναγραφή σε κάθε ιστολόγιο, του προσώπου που θα είναι υπεύθυνο σύμφωνα με τον νόμο. Η επι­χειρηματολογία υπέρ αυτής της ρύθμι­σης στέκεται στο αναφαίρετο δικαίωμα του οποιουδήποτε θιγόμενου από αναρτήσεις να μπορεί να ζητήσει την τιμωρία του διαχειριστή του μπλογκ, όπως γίνε­ται στα παραδοσιακά ΜΜΕ, που υπο­χρεούνται να απαντήσουν σε μηνύσεις, αγωγές κ.λπ.

Βέβαια, πρακτικά, ο εντοπισμός του διαχειριστή μπορεί ήδη να γίνει και μέ­σω του ηλεκτρονικού του ίχνους (ΙΡ) από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ή μέσω εισαγγελικού αιτήματος στον πά-ροχο του μπλογκ, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να σταματήσει τη λειτουργία του (η Google, για παράδειγμα, έχει ανα­στείλει τη λειτουργία μπλογκ ύστερα από σχετικά δικαστικά αιτήματα).

Από την άλλη πλευρά, η επιχειρημα­τολογία κατά της ρύθμισης στέκεται στο αναφαίρετο δικαίωμα του καθένα να εκφράζει τις απόψεις του και να ελέγχει την εξουσία, λειτουργία που πολλές φο­ρές μπορεί να γίνει καλύτερα χωρίς το «βαρίδι» της επωνυμίας και των προσω­πικών σχέσεων μεταξύ σχολιαστών και φορέων της εξουσίας. Και από αυτή την πλευρά το θέμα είναι σοβαρό και είναι πιθανό να δημιουργήσει κύμα διαμαρ­τυριών στο διαδίκτυο, όπου πλέον θα συγκρουστούν δύο διαφορετικές από­ψεις, δύο εκ διαμέτρου αντίθετες σχο­λές.

Είναι αντικειμενικό γεγονός ότι πολ­λές φορές και στον ελληνικό χώρο δη­μοσιεύτηκαν πρώτα στα μπλογκ πληρο­φορίες που στη συνέχεια έτυχαν ανα­παραγωγής από τα επίσημα ΜΜΕ, ενώ είναι ένα θέμα το γεγονός ότι ορισμένα blogs έχουν μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από τα παραδοσιακά portals. Είναι επίσης γεγονός ότι η ενημέρωση για θέ­ματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, όπως οι φυσικές καταστροφές ή οι πόλεμοι, διοχετεύτηκαν μέσα από τα μπλογκ και τα social networks, επειδή η εξουσία «φίμωσε» τις «κανονικές» πηγές πλη­ροφόρησης.

Αλλά είναι επίσης γεγονός ότι πά­μπολλες φορές, με όπλο την ανωνυμία, εξαπολύθηκαν σκαιότατες επιθέσεις ενάντια σε όποιον είχε βάλει στο μάτι ο μπλόγκερ. Τέλος είναι εξίσου αντικειμε­νικό γεγονός ότι άλλο είναι ένα μπλογκ που διοχετεύει πολιτικές πληροφορίες και άλλο ένα ιστολόγιο που ασχολείται, για παράδειγμα, με το κέντημα.

Μένει να δούμε τους ακριβείς όρους της επερχόμενης ρύθμισης (παρόμοια της οποίας δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο) για να μπορέσει να βγει ένα ου­σιαστικό συμπέρασμα.

ΥΓ.: Ελπίζουμε αυτές οι πληροφορί­ες να μην είναι ευσεβείς πόθοι ή προϊ­όν ασχετοσύνης κάποιων στην κυβέρ­νηση, που δεν έχουν λάβει καν υπόψη ότι οι δύο μεγαλύτερες (και απολύτως ιδιωτικές) πλατφόρμες στον κόσμο για μπλογκ (wordpress και blogspot) δεν έχουν κανέναν λόγο να φτιάξουν ξεχω­ριστούς όρους που να καλύπτουν μόνο τη χώρα μας... Ελπίζουμε επίσης ότι δεν πρόκειται απλώς για διοχέτευση πλη­ροφοριών με στόχο να δημιουργήσουν πολεμικό κλίμα και εντυπώσεις στο διαδίκτυο... Έτσι κι αλλιώς πάντως είναι σε επιφυλακή.