1. Η ενημέρωση περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία. Η πρωτότυπη, ερευνητική δημοσιογραφία (επειδή κοστίζει) περιθωριοποιείται και εμφανίζεται περιστασιακά μόνο, ως άλλοθι. Αποστολές, ανταποκρίσεις, έρευνα πεδίου επιβιώνουν μόνο περιστασιακά και τη θέση τους παίρνει η ειδησεογραφία που προέρχεται από «επίσημες πηγές», δηλαδή απολύτως ελεγχόμενη, ή από πρακτορεία ειδήσεων (δηλαδή απολύτως οικονομική).
Η ύλη του Τύπου συρρικνώνεται -για να εξοικονομηθεί χαρτί- ενώ η τηλεόραση επιλέγει το μοντέλο των συζητήσεων και αναλύσεων ως οικονομικότερο στη θέση του ρεπορτάζ που κοστίζει. Οι ενημερωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί περιορίζουν το ειδησεογραφικό τους περιεχόμενο και τείνουν στο «επιτυχημένο» μοντέλο του talk radio.
2. Ανάλογη θα είναι η πορεία και της ψυχαγωγίας που προσφέρουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί: η έλλειψη ρευστού αναγκάζει σε περιορισμούς την παραγωγή προγράμματος - πράγμα που δημιουργεί αντανακλαστικά ύφεση και στις εταιρείες παραγωγής. Ήδη οι σειρές μυθοπλασίας (κωμικές και δραματικές σειρές) έχουν μειωθεί σε 9 συνολικά, από 40 σε προηγούμενα εύρωστα χρόνια.
Αυτό έχει επίπτωση όχι μόνο για τα στούντιο παραγωγής, αλλά και για τους επαγγελματίες του χώρου, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, τεχνικούς, που περιμένουν πλέον μόνο από τις περιορισμένες παραγωγές της ΕΡΤ. Τα τηλεπαιχνίδια, που θεωρούνταν «οικονομική» επιλογή, πλέον θεωρούνται ακριβά, οπότε περιορίζονται επίσης.
Τι απομένει; Οι ξένες σειρές, τουρκικές, αργεντίνικες, δεν έχει σημασία, τα χαμηλού κόστους ριάλιτι σε βεντάλια εκδοχών, από σόου μαγειρικής μέχρι ταλέντα πάσης φύσεως, και βεβαίως τα μαγκαζίνο μπλα μπλα: σε βάθος ανάλυση της ζωής εγχώριων και διεθνών διασημοτήτων, συνήθως με έτοιμο οπτικό υλικό από την τηλεόραση ή το Ίντερνετ.
Η μείωση της διαφημιστικής δαπάνης στην τηλεόραση, γύρω στο 40% τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά και η δραματική πτώση της κυκλοφορίας του Τύπου, περίπου στο μισό μέσα σε μία 10ετία, ήταν οι παράγοντες που δημιούργησαν την κρίση το 2010.
Από το 2011 και εφεξής, προστίθενται ακόμα δύο: α) η άρνηση των τραπεζών να εκχωρήσουν δάνεια στις επιχειρήσεις ΜΜΕ -ή θέτουν όρους «εξυγίανσης», δηλαδή απολύσεις- πράγμα που δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας και β) η απόσυρση του ιδιότυπου κρατικού προστατευτισμού, ειδικά στον Τύπο, με παράλληλη όμως γενναία στήριξη της τηλεόρασης.
α) Όσο οι τράπεζες κλείνουν τη στρόφιγγα του δανεισμού οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν όχι μόνο πρόβλημα ρευστότητας, αλλά και αναγκαστικής ανακοπής κάθε επενδυτικής δραστηριότητας. Οδηγούνται σε κατάργηση δομών και λειτουργιών, δηλαδή σε αναγκαστική αποεπένδυση. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο μικρότερες επιχειρήσεις, όπως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το Alter, που διαπραγματεύεται δανεισμό τους τελευταίους μήνες, ή ορισμένες μικρότερης εμβέλειας εφημερίδες, αλλά και επιχειρήσεις - leader στο πεδίο τους, όπως ο ΔΟΛ αλλά και το Mega, που βρήκε κλειστή την πόρτα των τραπεζών.
β) Ο κρατικός "προστατευτισμός". Συνήθως έπαιρνε τη μορφή μπόνους σε «ημέτερους» εκδότες ή επιχειρηματίες των ΜΜΕ, μέσω της κρατικής διαφήμισης, που στήριζε χωρίς κριτήρια ευκαιριακές εκδόσεις τύπου Τράγκα. Παρόλα αυτά η κρατική διαφήμιση μπορούσε να θεωρηθεί ένα μέρος από το «δίχτυ προστασίας» που περιλάμβανε ευεργετικές διατάξεις για τις επιχειρήσεις Τύπου που σήμερα αμφισβητούνται.
Η επιδότηση αεροπορικής μεταφοράς του Τύπου, ιδίως στα νησιά, έχει κοπεί από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης / Επικοινωνίας, η υποχρεωτική δημοσίευση ισολογισμών, μέτρο τόνωσης του πλουραλισμού στον Τύπο, μπαίνει στο στόχαστρο, όπως και το «αγγελιόσημο», πόρος των ταμείων των δημοσιογράφων, που απαλλάσσει τους εκδότες από την υποχρέωση εργοδοτικής εισφοράς.
Ο Τύπος ήδη πλήττεται όχι μόνο από την πτώση της διαφήμισης (που αποτελεί το 75% των εσόδων των μεγάλων εφημερίδων), αλλά και από την πτώση των κυκλοφοριών και τον ανταγωνισμό από το Inetrnet, το οποίο, αν και έχουν επενδύσει σ' αυτό όλοι οι μεγάλοι όμιλοι, αλλά και οι μικρές εφημερίδες, δεν έχει καταφέρει ακόμα να εξασφαλίσει τις αναγκαίες εισροές από διαφήμιση ώστε να επιβιώσει υγιώς. Ήδη το τελευταίο δίμηνο μετράμε τρεις εφημερίδες με λουκέτο στην Αθήνα, τις ημερήσιες «Απογευματινή» και «Βήμα» και την κυριακάτικη Veto.
γ) Η μεταχείριση στον Τύπο καθόλου δεν έχει εφαρμοστεί στα τηλεοπτικά κανάλια -ακριβώς το αντίθετο: η κυβέρνηση έχει προσφέρει γενναιόδωρα το χέρι της στους τηλεοπτικούς σταθμούς, καθώς με νομοθετικές ρυθμίσεις: i) πάγωσε τον ειδικό φόρο τηλεόρασης 20% επί των διαφημίσεων, όταν φορολογεί ακόμα και τα κουνούπια, ii) απαλλάσσει από το ενοίκιο χρήσης συχνοτήτων, το οποίο παραμένει στο 0,1% επί του ετήσιου τζίρου των καναλιών, iii) απαλλάσσονται από την υποχρέωση ενίσχυσης της κινηματογραφικής παραγωγής με 1,5% επί του τζίρου, που πλέον γίνεται 1,5% επί των διαφημιστικών εισροών.
Τι απομένει για το 2011; Οι ιδιωτικοί σταθμοί έχουν κι άλλα αιτήματα προς την κυβέρνηση: μείωση του ποσοστού αγγελιοσήμου που επιβάλλεται στη διαφήμιση, από 20% σήμερα, σε 10%. Τι πειράζει αν καταρρεύσουν τα ταμεία των δημοσιογράφων; Οι ίδιοι πιστεύουν ότι η διαφορά θα μπει στην τσέπη τους με τη μορφή διαφημιστικής δαπάνης.
Έχει κι άλλο: Να αποσυρθεί η ΕΡΤ από τη διαφημιστική αγορά, προκειμένου να μοιραστούν -πιστεύουν- το μερίδιο της ΕΡΤ στη διαφημιστική πίτα.
Πιο… νεοφιλελεύθερες φωνές, μάλιστα, επιμένουν ότι πρέπει να λαμβάνουν και μέρος του ανταποδοτικού τέλους της ΕΡΤ, γιατί και οι ιδιωτικοί σταθμοί επιτελούν, λέει, «δημόσια λειτουργία»!
(Αναδημοσίευση απο την ΑΥΓΗ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου